TIN TIN, ANH LÀ MỘT HƯỚNG ĐẠO SINH?

Tiếp theo VT số 25

Võ Bạch Đằng

TÍNH CÁCH CỦA TINTIN

Tintin có nhiều kiến thức, kỹ năng, thái độ được thể hiện qua nhiều câu chuyện; khó có thể nêu cụ thể một cách chính xác. Trên căn bản đó là tính cách của một con người tốt, chúng ta nhìn thấy đôi chỗ có nét tương đồng với một Hướng đạo sinh.

Tinh thần hiệp sĩ, giúp đỡ người khác

* Xuyên suốt 24 tập truyện là những chuyến phiêu lưu đi đến các vùng đất khắp nơi trên thế giới, trừ châu Úc. Tintin luôn thể hiện một tinh thần hiệp sĩ kiểu châu Âu, giúp đỡ cho nhóm người yếu thế.

Đó là, những người nông nô ở Nga [# 1]; người da đen bản xứ Congo, thuộc địa của Bỉ [# 2]; thổ dân da đỏ vùng Blackfoot, thời các nhà tư bản Mỹ đi tìm dầu [# 3]; nông dân xứ Syldavia (hư cấu) [# 8]; bộ tộc Inca còn sót lại ở dãy núi Andes, Peru [# 14]; những người da đen bị lừa bán làm nô lệ trên tàu Ramona, đến Mecca [# 19]; dân phu khuân vác thuê ở Nepal [# 20]; người du mục Gypsi với đoàn xe ngựa đi lang thang, được cho ở tạm tại lâu đài Marlinspike [# 21]; thổ dân bộ lạc Rumbaba và bộ lạc Arumbaya trong rừng Nam Mỹ [# 6,23].

* Đặc biệt, trong cuộc chiến giữa cái thiện chống cái ác; mặc dù có nhiều phương tiện, vũ khí có tính sát thương rất cao; nhưng Tintin chưa lần nào sử dụng để hại một ai, kể cả tội phạm. Đó cũng là một đặc điểm nhân bản trong loạt tác phẩm mà Hergé thực hiện. Giá trị có tính giáo dục cho đối tượng trẻ em của bộ truyện vẫn còn giữ đến ngày nay.

Kỹ năng tháo vát, thích ứng hoàn cảnh

* Tintin có khả năng ứng biến với hoàn cảnh rất nhanh, tuy rằng đôi chỗ còn mang tính ngẫu nhiên may mắn. Hóa trang là một trong các kỹ năng giúp Tintin vượt qua rất nhiều tình huống nguy hiểm. Thường thấy nhất là hóa trang thành thành viên của đối phương để xâm nhập, hoặc thành người dân thường ở địa phương để đào thoát. Như là: Tom, tay sai của Al Capone ở Congo [# 2]; cậu bé bán báo, bộ giáp sắt, người hầu phòng Ả Rập, phụ lái xe tải [# 3]; người lính của bộ tộc Djelababi, thành viên hội Ku Klux Klan rừng xanh [# 4]; người dân Thượng Hải, người điên do bị tiêm rajaijah, sĩ quan Nhật Bản [# 5]; thủy thủ hầu bàn da đen trên tàu Ville de Lyon [# 6]; ông lão, thanh niên Scotland [# 7]; người ăn xin ở cảng Bagghar (hư cấu), Morocco [# 9]; người Inca [# 14]; cậu thanh niên Alvaro từ Bồ Đào Nha [# 15]; đại diện Hội Chữ thập đỏ Quốc tế [# 16]; phụ nữ trang phục Hồi giáo ở Wadesdah (hư cấu) [# 19], chú hề trong lễ hội carnival [# 23].

* Tintin có kỹ năng dùng dây và thắt nút dây chuyên nghiệp, nhất là thắt nút dây trói rất nhanh và chặt. Tintin chỉ bị lỗi một lần khi vừa cưỡi ngựa, vừa ném dây ra phía trước, làm vướng chân ngựa và bị té [# 3].

Tintin có thể ném dây để leo lên cao [# 15]; ném dây trong không gian ở trạng thái không trọng lực [# 16]. Làm cầu treo bằng dây để vượt suối [# 14]; làm nút leo núi, nút thoát hiểm [# 20]. Dùng tấm vải giường và thanh gỗ làm thành búa phá tường [# 11].

* Tintin cũng dùng khăn quàng cao bồi làm khăn che mặt [# 3], làm túi đeo để giữ Snowy [# 14].

* Kỹ năng cứu thương như săn sóc vết thương, băng bó [# 2,20]; cấp cứu ngưng tim ngưng thở [# 2]. Dùng thuốc quinine để hạ sốt [# 2,4].

Vận chuyển nạn nhân từ trên núi xuống, kiểu làm kiệu khi chỉ có 2 người, làm cáng khi có 4 người [# 20].

* Khả năng truyền tin bằng Morse, dịch mật thư [# 5,15]. Tintin làm hiệu thính viên trên tàu Speedol Star đi từ Khemed đến Khemikhal (hư cấu) [# 15]. Truyển tín hiệu cấp cứu qua gương phản chiếu ánh sáng [# 19].

Kiến thức về khoa học, lịch sử, xã hội

Tintin là người đọc nhiều sách và có kiến thức về các chủ đề quan tâm, hiểu biết về lịch sử người Inca [# 6], về đất nước Sylvaria (hư cấu) [# 8]. Biết tiếng tăm giáo sư Kanrokitoff (người ngoài hành tinh) viết bài trên tạp chí Space-Week [# 22], biết về các nhà khảo cổ ở Peru và Bolivia [# 13]. Đoán ra khóa mở cửa bí mật bằng con mắt bên trái của tượng đá, dấu hiệu dự báo phun trào dung nham núi lửa [# 22].

Tintin cũng biết nhiều về sinh vật trong thế giới tự nhiên. Chẳng hạn: Biết chất ma túy rajaijah có thể gây ảo giác, mất trí nhớ [# 4]; biết chất curare làm mũi tên độc, có thể gây ngạt thở [# 6]; biết hạt tiêu làm chó không thể đánh hơi được [# 8]; biết cá chuồn bay lên mặt nước khi có mối nguy ở dưới biển [# 19]; biết trái ớt pimento ở Katmendu, Nepal là rất cay [# 20]; biết chim ác là magpie có tập quán tha đồ vật sáng bóng về tổ [# 21]: biết con lươn điện gymnotus có thể giật chết một con ngựa [# 23].

Thể lực tốt, có võ thuật

Tintin tuy nhỏ con, nhưng có thể lực bền bỉ. Anh có thể chạy tốc lực, leo núi, đi bộ đường dài trên sa mạc mà thiếu nước uống [# 9], chịu đựng tình trạng thiếu oxy kéo dài khi bị ném xuống hồ Michigan [# 3], nhịn ăn qua được 2 ngày ở Borduria[# 8].

Tintin thường sử dụng quyền Anh để tấn công nốc ao, đôi lúc anh ta dùng đòn thế của nhu đạo để quật ngã đối thủ. Trong cuộc phiêu lưu đến Trung Hoa [# 4], Tintin cũng có dùng chiêu thức công phu.

Khả năng vận hành, sửa chữa máy móc, phương tiện

Tintin có thể chạy xe đạp; lái mô tô, ô tô, xe lửa [# 3]; lái xe tăng [# 18], xe bọc thép [# 5]; lái máy bay trực thăng [# 18], máy bay cánh quạt, máy bay chiến đấu [# 8], thủy phi cơ [# 9]; chống bè [# 19], chèo thuyền, lái tàu cao tốc [# 25]; lặn với bộ đồ lặn, điều khiển tàu ngầm mini [# 12]; nhảy dù [# 10], trượt tuyết, cưỡi ngựa, cưỡi lạc đà, cưỡi voi [# 4]; thậm chí điều khiển phi thuyền [# 17]… Nghĩa là tất cả các loại phương tiện giao thông, Tintin đều có thể sử dụng nếu tiếp cận được.

Ngoài việc sửa chữa máy xe hơi, vá vỏ ruột xe… là những công việc thông thường; Tintin còn từng thay thế cánh quạt máy bay bằng đẽo một cánh mới từ gỗ [# 1].

Thương yêu sinh vật

Vật nuôi thân yêu nhất của Tintin, cũng là bạn đồng hành là chú chó Snowy. Ngoài ra, Tintin còn có nuôi một con vẹt xanh tên Polly [# 6], một con mèo Xiêm tên Pity [# 13,18,21]

Chúng ta nên nhớ trong bối cảnh đầu thế kỷ XX, những cuộc săn bắn thú rừng được xem là một môn thể thao, một thú vui chưa bị cấm đoán. Trong “Tintin ở xứ Congo” [# 2], Tintin có sử dụng súng để bắn linh dương, tình tiết gây cười là Tintin bắn hoài 15 phát nhưng tưởng chừng chỉ săn được một con linh dương nhằm lấy thịt. Ở tập này, nhiều con thú khác như cá sấu, khỉ, sư tử, trăn, báo, voi, tê giác, bò rừng… đều bị Tintin bắt hoặc đuổi đi bằng những cách vui nhộn, chứ không sử dụng súng như một công cụ triệt hạ.

Ở “Đảo Đen” [# 7], lúc Tintin và Snowy đối mặt với con khỉ đột gorilla, mặc dù có súng nhưng Tintin không bắn con vật. Cuối truyện, khi con khỉ bị thương, Tintin còn băng bó vết thương cho nó.

Có con chim kền kền khoang cổ condor trong “Tù nhân của thần Mặt trời” [# 14] quắp Snowy về tổ. Khi Tintin cứu con chó của mình, anh ta dùng dây tuột xuống núi, nhưng không bắn chết con chim, mặc dù nó tấn công mình.

Trong tập “Tintin và những người Picaros” [# 23], có một con lươn điện nhỏ làm kích điện Haddock và Snowy ở trên bờ. Tintin đã cẩn thận dùng khăn tay, để mang đi và thả con vật xuống nước.

Thương yêu trẻ em

Suốt 24 cuộc phiêu lưu, Tintin gặp gỡ, giúp đỡ, giải cứu nhiều trẻ em và luôn dành cho chúng tình cảm đặc biệt. Ngược lại, Tintin cũng nhận được sự hỗ trợ, yêu thương, đôi lúc là nghịch ngợm từ lũ trẻ.

Đó là; chú bé da đen Coco cùng các bạn học sinh ở xứ Congo [# 2], hoàng tử Ấn Độ Gaiparama [# 4], những đứa trẻ chơi bi ở cầu cảng Westermouth [# 13], cậu bé bán cam Zorrino người Inca [# 14], hoàng tử Ả Rập nghịch ngợm Abdullah [# 15,19,24], những đứa trẻ nhà Jolyon Wagg [# 18], chú tiểu Lobsang, cậu bé dẫn đường và trẻ em trong ngôi làng ở Tây Tạng [# 20], bé gái Gypsie đi lạc trong rừng gần lâu đài Marlinspike [# 21].

Tình thân hữu

Ngoài các nhân vật là bạn thân luôn đồng hành trong các cuộc phiêu lưu với Tintin, được xem như những vai chính của bộ truyện; Tintin còn có nhiều người bạn thân khác, chỉ xuất hiện ở vài tình tiết, trong một số tập truyện.

Người bạn Trung Hoa Chang

Một người bạn thân của Tintin hiện diện trong “Hoa sen xanh” [# 4] và “Tintin ở Tây Tạng” [# 20] là Chang Chong-Chen (tiếng Pháp ghi là Tchang Tchong-Jen, tiếng Việt là Trương Trung Nhân). Chang có đặc điểm là mái tóc lệch xéo một bên. Tintin kết bạn với Chang, khi cứu Chang khỏi bị đuối nước. Chang đã giúp đỡ Tintin rất nhiều trong thời gian ở Thượng Hải. Sau vụ máy bay rơi ở Tây Tạng, Tintin đi tìm Chang và giải cứu khỏi người tuyết Yeti.

Hình 3. Tintin gặp Chang [# 4] và Zhang

Trên thực tế, Hergé xây dựng hình tượng Chang dựa vào người bạn gốc Hoa tên là Zhang Chongren (張充仁 Trương Sùng Nhân). Trong thời gian du học ở châu Âu, Zhang kết bạn với Hergé và đã hướng dẫn cho Hergé hiểu nhiều hơn về nền văn hóa Trung Hoa, cách viết chữ thư pháp… Nhờ có Zhang, Hergé sáng tác tập 4 chân thực và có giá trị lịch sử hơn. Hergé dành riêng tập 20 để nói về Zhang, với đặc trưng các cảnh vẽ toàn màu trắng của tuyết, ngay trong thời điểm mà Hergé bị suy nhược thần kinh nặng.

Nhà cách mạng Alcazar

Giữ quan điểm trung lập (tất nhiên của Hergé) nên trong các cuộc phiêu lưu, Tintin vẫn luôn ở tư thế “độc lập với chính trị”. Tuy như thế, một trong các người bạn củaTintin lại là tướng Alcazar - vị lãnh đạo của người Picaros giành độc lập cho quốc gia San Theodoros (hư cấu). Alcazar có vẻ là người nóng tính, dễ nổ súng khi có điều không vừa ý, chẳng hạn như là thua ván cờ. Tuy nhiên, ông ta lại là người sợ vợ.

Alcazar xuất hiện lần đầu trong tập 6, lả một sĩ quan cấp tướng cùng chơi cờ với Tintin. Tập 13, Alcazar lưu vong làm nghệ sĩ xiếc với nghệ danh Ramon Zarate. Tập 19, Tintin gặp lại Alcazar, khi ông ta quan tâm đến việc mua máy bay chiến đấu. Tập 23, Alcazar lãnh đạo quân khởi nghĩa người Picaros, hóa trang trong lễ hội carnival, rồi đảo chính và lật đổ tướng Tapioca.

Quản gia Nestor

Nestor là khuôn mẫu của một người làm công, trung thành với chủ. Ông ta có hơi chút vụng về, nhưng là người chăm chỉ. Lúc đầu, Nestor làm công cho anh em nhà Birds trong lâu đài Marlinspike [# 11]. Sau khi lâu đài thuộc về quyền sở hữu của thuyền trưởng Haddock, Nestor trở thành người quản gia.

Những người bạn khác

Đa số người bạn của Tintin chỉ xuất hiện trong một tập truyện. Có vài nhân vật hiện diện qua vài tập khác nhau. Như là:

- Thương nhân Oliveira da Figueira vùng Lisbon, trong tập 4, 15, 19 đã giúp Tintin thoát khỏi đắm tàu ở biển, giúp tìm ra hoàng tử bị bắt cóc và giúp Tintin trốn khỏi thủ phủ Wadesdah của vương quốc Khemed (hư cấu).

- Phi công người Estonia tên Piotr Skut hiện diện trong nhiều chuyến đi của Tintin. Là người bị hỏng mắt, nên Skut bịt mắt một bên như là cướp biển. Anh ta là người lái máy bay tấn công thuyền buồm chở Tintin và Haddock, bị bắn cháy và được Tintin cứu lên bè; sau đó điều khiển tàu Ramona để tránh tàu ngầm của Rastapopoulos tấn công [# 19]. Skut điều khiển máy bay trong “Chuyến bay 714 đến Sydney” [# 22].

- Bác sĩ Ridgewell, người chọn cuộc sống hoang dã trong rừng với bộ tộc Arumbaya [# 4,23], trở thành người hướng dẫn và phiên dịch bất đắc dĩ. Ridgewell rất giỏi phóng phi tiêu bằng ống thổi và phóng lao.

- Nhà môi giới Jolyon Wagg trong tập 18, 19, 22, 23. Wagg luôn cùng người nhà, bạn bè đến cư ngụ trong lâu đài Marlinspike khi vắng chủ. Jolyon Wagg còn là người chơi vô tuyến nghiệp dư [# 18], tổ chức sự kiện hóa trang [# 23].

Theo ý người viết, tác giả Hergé muốn dùng nhân vật này để “chuyển cảnh”. Sau khi phiêu lưu giải quyết các vấn đề mâu thuẫn xã hội; Tintin về đến nhà, nhìn thấy tòa lâu đài lại là một mớ lộn xộn cần giải quyết tiếp.

NHỮNG HÌNH ẢNH HƯỚNG ĐẠO TRONG BỘ TRUYỆN

* Hình ảnh Hướng Đạo đầu tiên trong bộ truyện là một Thiếu sinh và một Sói con đang đi trên đường phố Brussels về hướng nhà ga phía Bắc; khi mà Tintin và Snowy vừa qua biên giới trong chuyến phiêu lưu từ nước Nga về [Hình 4].

Hình 4. Hình ảnh đầu tiên về Hướng Đạo trong bộ truyện

Những Hướng đạo sinh này đi đâu mà có vẻ vội vã đến thế? Hình ảnh cuối cùng của tập truyện, cho thấy họ đến sân ga Bắc Brussels để chào đón Tintin trở về. Trong hình, chúng ta thấy có rất nhiều Hướng đạo sinh cả nam và nữ; cả Tráng sinh, Thiếu sinh và Sói con [Hình 5].

Hình 5. Hình ảnh chào đón Tintin [# 1]

Ở tấm hình đầu tiên bản trắng đen của tập 2, có một Thiếu sinh nói chuyện với Tintin, trước khi anh ta lên tàu để đi đến Congo. Xung quanh họ còn có các Hướng đạo sinh khác, và một số người dân. Trong bản màu in lại, số lượng Hướng đạo sinh giảm đi, chỉ vẽ còn có 2 người [Hình 1].

Hình 6. Hình ảnh sân ga Bắc Brussels năm 1890

* Vì sao, rất đông Hướng đạo sinh chào đón và chia tay Tintin như vậy? Chỉ còn giải thích bằng lý thuyết là: Tintin từng là bạn của họ, Tintin từng là một Hướng đạo sinh.

ĐÔI ĐIỀU VỀ TÁC GIẢ HERGÉ

Các cột mốc thời gian

* Hergé tên thật là Georges Remi, sinh ngày 22/05/1907 tại quận Etterbeek, nằm ở phía nam thủ đô Brussels nước Bỉ. Cha ộng là Alexis Remi và mẹ là Elisabeth.

* Thời kỳ chiến tranh thế giới lần thứ nhất 1914–1918, Georges Remi đang học trường Tiểu học số 3 thành phố Ixelles. Lúc này là thời điểm Bỉ đang bị Đức xâm chiếm, cậu bé Georges Remi 7, 8 tuổi thường vẽ những bức ảnh “một chàng trai trẻ đang chơi ngàn mánh khóe với quân Đức” vào tập vở.

* Những năm tiếp theo 1918–1919, Georges Remi học ở trường Trung học số 11 Athenee.

* Năm 1920, nghe theo lời khuyên của một người bạn, ông Alexis Remi đã chuyển Georges sang học trường Trung học Saint - Boniface ở Brussels. Đây là một trường tư thục Công giáo, do các tu sĩ giảng dạy.

Hình 7. Đội của Hergé (thứ 3 bên phải qua)

* Năm 1925 sau khi tốt nghiệp phổ thông, Hergé được nhật báo “Le Vingtième Siècle - Thế kỷ XX” - một tờ báo Công giáo có xu hướng bảo thủ - do giám mục Nobert Wallez nhận vào làm nhân viên trong bộ phận đặt báo.

Cha Norbert Wallez là người khuyến khích Hergé đọc sách, học hỏi và trau dồi bản thân. Ông giao cho Hergé những trách nhiệm trong nghề báo như: nhiếp ảnh, trợ lý thợ ảnh, vẽ phác thảo, minh họa, viết chữ, trang trí, v.v...

* Năm 1926, Hergé thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Trung đoàn I bộ binh cơ giới (chasseurs à pied) Bỉ. Qua hai năm ở trong quân đội, Hergé từ binh nhì lên hạ sĩ rồi trung sĩ.

* Đến năm 1928 khi trở lại Brussels, Hergé được bổ nhiệm làm tổng biên tập “Le Petit Vingtième - Tuổi trẻ 20”, phụ trang dành cho thiếu niên của Le Vingtième Siècle. Số đầu tiên phụ trang được ra mắt ngày 01/11/1928, phát hành vào mỗi thứ năm hàng tuần. Hergé đã cho ra những bức vẽ minh họa, chứ chưa phải là truyện tranh thật sự, của “Les Aventures de Flup, Nénesse, Poussette et Cochonnet” - “Những cuộc phiêu lưu của Flup, Nénesse, Poussette và Cochonnet” dựa vào kịch bản của giám mục Desmedt. Điều này không thực sự làm cho Hergé đam mê, thích thú.

* Ngày 10/01/1929, nhân vật Tintin và Snowy ra đời tại Le Petit Vingtième, tập đầu tiên của “Những cuộc phiêu lưu của Tintin” được xuất bản vào năm tiếp theo. Từ năm 1934, nhà xuất bản Casterman có trụ sở tại Tournai miền tây nam nước Bỉ, giữ độc quyền phát hành “Những cuộc phiêu lưu của Tintin”.

* Năm 1930, Hergé tạo ra Quick và Flupke là hai nhãi ranh ở Brussels, những nhân vật này xuất hiện trong truyện ngắn của Le Petit Vingtième. Họ cũng có mặt trong bộ truyện Tintin [trang 20 # 14].

* Năm 1934, sau cuộc gặp với sinh viên trẻ người Trung Hoa tên là Chang Chong-Chen, đánh dấu một bước ngoặt quyết định trong sự nghiệp sáng tác của Hergé. Ông bị thuyết phục về tầm quan trọng của cốt truyện cần được xây dựng hợp lý, cùng với tình tiết bản vẽ cần được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng. Khác với những gì như trước đây, khi mà Hergé quan niệm truyện tranh chỉ là một trò chơi đơn giản. Chiến tranh làm Hergé mất liên lạc với Chang, phải mất 45 năm sau, vào năm 1981 họ mới gặp lại nhau.

* Năm 1935, Hergé cộng tác với tuần báo Pháp “Coeurs Vaillants” - “Trái tim dũng cảm”, Hergé tạo ra một dàn anh hùng mới, Jo, Zette và Jocko cho tuần báo này. Có 5 tập truyện được Coeurs Vaillants xuất bản.

* Ngày 10/05/1940, quân đội Đức xâm chiếm nước Bỉ. Tờ báo “Le Vingtième Siècle” và phụ trang “Le Petit Vingtième” đóng cửa. Tập 7 bộ truyện Tintin đang phát hành bị đình bản.

Một tờ báo Pháp khác là “Le Soir - Buổi tối” thân chính quyền Đức được cấp phép trong thời kỳ Quốc xã chiếm đóng. Hergé cộng tác với tờ báo này và Tintin bắt đầu những cuộc phiêu lưu khác. Tập 9 “The Crab with the Golden Claws - Cua càng vàng”, được xuất bản trên tờ Le Soir. Nhiều người Bỉ khuyên Hergé đừng cộng tác làm báo để không bị ảnh hưởng bởi người Đức. Tuy nhiên, Hergé nghĩ rằng việc làm báo là đơn giản, chỉ như một nghề nghiệp lao động khác, khi đất nước đang bị xâm chiếm.

* Có câu chuyện mà nhà báo Michael Farr kể lại rằng: Trong tập 8 “King Ottokar's Scepter - Chiếc vương trượng của vua Ottokar”; nhân vật phản diện xấu xa, ẩn mình, đội trưởng đội Cận vệ Thép của nhà vua Muskar XII; được Hergé đặt tên là “Müsstler”. Đó là ghép hai từ Mussolini (Thủ tướng phát xít Ý) và Hitler (Quốc trưởng quốc xã Đức).

Chúng ta thấy, trò chơi chữ này thật sự nguy hiểm, tác giả của nó có thể vào trại tập trung bất cứ lúc nào. Nhưng qua đó, chúng ta cũng hiểu thái độ chính trị thật sự của Hergé đối với kẻ xâm lược là như thế nào?

Rồi ngày nọ tại văn phòng Vingtième Siècle, có một mật vụ người Đức đến, nhưng mang tên của người Bỉ nên Hergé không biết sự việc. Người khách hỏi Hergé: “Chiếc máy bay trong “Vương trượng của vua Ottokar” có đúng là một chiếc Messerschmitt?” [trang 55,56 # 8]. Đó là một chiếc máy bay của Đức nên Hergé trả lời, “Tất nhiên, đúng là vậy”. Ông ta cảnh báo, “Đừng làm hoài những việc như vậy nữa!”, rồi ra về mà không nói gì thêm. Chuyện này đã khiến Hergé phải cảnh giác. Chúng ta chẳng rõ viên mật vụ không biết hoặc có biết, mà bỏ qua trò chơi chữ hay không nữa?

* Ngày 03/09/1944, sự kiện giải phóng nước Bỉ, kết thúc phát hành “Những cuộc phiêu lưu của Tintin” trên tờ Le Soir. Ngay lập tức Hergé bị cầm tù vì lý do cộng tác với quân Đức. Ông bị bắt, thẩm vấn rồi thả ra, cả thảy bốn lần như vậy. Tên Hergé được lưu vào sổ đen, và không được làm báo. Hậu quả của việc này, làm Hergé bị trầm cảm nghiêm trọng.

* Trải qua hai năm truy xét, cuối cùng Hergé được công nhận là công dân bình thường. Ngày 26/09/1946, số đầu tiên của tạp chí “Tintin” được xuất bản. Đây là một ấn phẩm hàng tuần dành cho giới trẻ được thành lập bởi Raymond Leblanc, một chiến binh trong lực lượng kháng chiến của Pháp.

* Từ năm 1946, Hergé bắt đầu quay trở lại “Những cuộc phiêu lưu của Tintin” từ tập 14 đến tập 24. Ông cũng vẽ lại và tô màu 8 tập đầu tiên (từ tập 2 đến tập 9) trước đây còn vẽ bằng bút chì. Bản màu của tập 1 do nhóm họa sĩ khác tô màu vào năm 2017.

* Vào ngày 29/09/1976, một bức tượng Tintin và Snowy bằng đồng được khánh thành đặt tại công viên Wolvendael thành phố Brussels, do nghệ sĩ Nat Neujean người Bỉ thực hiện.

- Năm 1977 Andy Warhol người Mỹ, thủ lãnh phong trào Pop Art, thực hiện một loạt bốn bức chân dung của Hergé.

- Năm 1979 kỷ niệm 50 năm Tintin, Bưu chính Bỉ phát hành con tem Tintin.

- Năm 1982 để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 của Herge,

Hình 8. Hegré bên cạnh bức tượng

Tintin và Snowy

Hiệp hội Thiên văn học Bỉ đã đặt tên cho một hành tinh theo tên ông, được Sylvain Arend phát hiện từ năm 1953. Hành tinh Hergé nằm giữa sao Hỏa và sao Mộc.

* Ngày 03/03/1983 Georges Remi (tức là Hergé) qua đời tại Brussels vì suy tủy, sau ba năm điều trị bệnh bạch cầu.

Hergé và Hướng Đạo

* Georges Remi tham gia Hướng Đạo từ năm 1918 đến năm 1930. Đầu tiên là với Hội Hướng Đạo [Thế tục] Bỉ (Boy-Scouts de Belgique); sau đó là với Liên hội Hướng Đạo Công giáo Bỉ (Fédération des Scouts Catholiques) vào năm 1921 khi Geogres đang học trường Trung học Saint - Boniface. Lúc ấy anh là Đội trưởng đội Sóc và được đặt tên rừng là “Curious Fox - Cáo Tò mò”.

Hình 9. Đội trưởng Totor trên báo Hướng Đạo Bỉ

* Từ năm 1923, Georges Remi bắt đầu vẽ cho tạp chí hàng tháng “Le Boy-scout Belge” của Hướng Đạo Bỉ. Kể từ thời điểm năm 1924 trở về sau, Georges Remi ký lên các bức vẽ của mình với tên Hergé (khi đảo ngược chữ cái đầu của tên anh ấy “RG”, chữ H đọc câm, như cách phát âm trong tiếng Pháp).

* Tháng 7/1926, Georges đã tạo ra “Totor, C.P. des Hannetons - Totor, Đội trưởng đội Bọ hung” - một nhân vật xem như tiền thân của Tintin - trên nguyệt san “Le Boy-scout Belge”.

* Trong hai năm tại ngũ 1926–1927, Remi luôn vẽ Totor gởi cho báo Le Boy-scout Belge. Ngoài ra, anh còn gởi tặng cho giám mục Desmedt những hình ảnh minh họa cho các ấn phẩm của tổ chức Catholic Action (A.C.J.B.).

Xuất ngũ vào năm 1927, Hergé trở về tòa soạn báo Le Vingtième Siècle làm nhiều công việc liên quan hình ảnh, trang trí và minh họa. Hergé đã cho ra những nhóm nhân vật trong các tập truyện tranh như: (i) Totor; (ii) Flup, Nénesse, Poussette và Cochonnet; (iii) Quick và Flupke; (iv) Jo, Zette và Jocko; nhưng (v) trên hết là Tintin và các bạn. Tintin chính là hình ảnh người Đội trưởng Totor trưởng thành.

Lời bàn về truyện tranh của Hergé

* Quá trình sáng tác truyện tranh của Hergé là quá trình tự học, tự trau dồi kỹ năng. Hergé từng xem nhiều truyện tranh Mỹ và ông học tập về cách trình bày của họ. Zhang cũng hướng dẫn cho Hergé về phong cách vẽ Trung Hoa. Đặc biệt, Hergé chịu ảnh hưởng từ họa sĩ người Pháp Alain Saint-Ogan và bộ truyện tranh “Zig et Puce” - “Zig và Puce”. Kỹ năng vẽ tranh của Hergé như một kiểu trần thuật bằng hinh ảnh. Ông cũng rất chú ý đến việc phối cảnh, nhất là phần nền sau bức ảnh.

Hình 10. Totor và Tintin khi bị thổ dân da đỏ bắt giữ [# 3]

Hergé đã sống với tinh thần Hướng Đạo hết cuộc đời mình. Với điều luật thứ 4, mang tính “chủ nghĩa bình đẳng” của Hướng đạo sinh, Hergé luôn có thái độ thân thiện với mọi dân tộc khác; nhất là ông dành một thiện cảm đặc biệt đối với người da đỏ ở châu Mỹ.

* Nhà báo Michael Farr là người chuyên viết bài nghiên cứu về Tintin và Hergé. Sau đây là một trích đoạn mà nhà báo phát biểu về Hergé.

£ …Chàng trai trẻ Georges Remi đã tìm thấy sự giải thoát duy nhất cho mình khỏi một nền giáo dục tư sản nhàm chán và cứng nhắc bằng sinh hoạt Hướng Đạo. Anh thừa nhận, những ký ức tuổi thơ buồn tẻ của anh “chỉ bắt đầu sáng sủa và có chút màu sắc nhờ hoạt động Hướng Đạo”. Lần đầu tiên, trại hè đã đưa anh ra khỏi nước Bỉ đến Tây Ban Nha, Áo, Thụy Sĩ và Ý. Hướng Đạo đã trở thành mối quan tâm chính, thậm chí là niềm đam mê của anh. Nguyên tắc, điều luật và tinh thần của Phong trào đã trở thành của Georges Remi và sớm được thể hiện trong Tintin, cũng như anh từng là một Hướng đạo sinh và là một phóng viên.

Như phong trào Hướng Đạo do Baden-Powell thành lập sau những trải nghiệm của ông ấy trong cuộc chiến ở Nam Phi, đã lan rộng hơn nhiều so với Đế chế Anh; những người hâm mộ theo dõi Tintin cũng đã lan rộng ra bên ngoài nước Bỉ. Cả hai đều có sức hấp dẫn ở tầm quốc tế lâu dài...£

KẾT LUẬN

Có tác giả từng nhận định rằng bộ truyện phiêu lưu của Tintin thích hợp cho mọi đối tượng từ “bảy tuổi cho đến bảy mươi bảy tuổi”. Nếu thật sự như vậy, thì chính phong trào Hướng đạo đã tạo ra một nhân cách có giá trị như Tintin (và cả Hergé) trải qua gần cả trăm năm. Chúng ta, những con người Hướng đạo có quyền tự hào về điều này. Và đến lúc này, chúng ta có thể nói lại tiêu đề bài viết đặt ra:

TINTIN, ANH LÀ MỘT HƯỚNG ĐẠO SINH.

Võ Bạch Đằng

(Tráng đạo Bạch Đằng – Châu Trấn Định)

Chia sẻ ngay với bạn bè bài viết này